Ik maak me er zelf ook schuldig aan: reductie van onzekerheid en begrijp de wens van Het Parool om met een peiling alvast uitspraken te doen over de nieuwe burgemeester van Amsterdam. Wouter Bos moet het gaan doen. Dat vindt de krant niet, maar volgens de krant de Amsterdammers zelf, aldus een poll van I&O Research.
En toen ging het fout.
Want de Amsterdammer vindt dat ook niet. Tenminste: dat kunnen we op basis van deze peiling niet vaststellen. Van de poll klopte, op zijn Amsterdams, geen klote. Wat AT5 en de NOS er niet van weerhield de uitkomst keurig over te nemen. Was getekend: de Amsterdamse hoogleraar politicologie Tom van der Meer (UvA). In een vileine analyse deukte hij dit weekend de peiling van Het Parool volledig in en daarmee het imago van een aantal hoofdstedelijke journalisten. Om ruzie met de verkeerde te voorkomen, hier de essentie van zijn bezwaar volledig:
Parool maakte een lijstje van 12 (in het uiteindelijke onderzoek: 13) door de krant gekozen kandidaten, legde die voor aan de kiezer. De uitkomst? 14,2% noemde Wouter Bos als eerste favoriet, zo’n 13,5% noemde Khadija Arib en 13,4% Femke Halsema. Too close to call zou iedereen zeggen. En bovendien werd elk van deze frontrunners niet genoemd door maar liefst 6 van de 7 respondenten. Maar dat weerhield Parool niet van het onzinnige frame dat Wouter Bos burgemeester moet worden, omdat 1 op de 7 respondenten dat zou vinden.
Da’s niet fraai: geen significante verschillen tussen kandidaten en de belangrijkste kandidaten vooral niet genoemd. Dan had je de peiling naast je neer moeten leggen of een ander artikel moeten schrijven.
Maar ja, dan geldt de wet van de gereduceerde onzekerheid: we hadden niets, we hebben nu iets, dat blijkt niets, maar is in ieder geval iets. Plaatsen maar, de discussie daarna maken we af met overgevoelige en te genuanceerde wetenschappers met teveel tijd die geen reet begrijpen van de journalistieke praktijk. Dus ja, schrijf ook het profiel van Femke Halsema. Zij ontkende immers niet dat ze heeft gesolliciteerd – dat zijn twee ontkenningen in een zin, ergo: ze heeft dus gesolliciteerd.
Van der Meer c.s. kunnen hun borst natmaken. Datajournalistiek is booming. Duizenden tools maken het trekken van conclusies uit (dubieuze) datasets kinderspel. Je hoeft nauwelijks statistisch onderlegd te zijn en technisch weerhoudt journalisten niets meer om kennisclaims met cijfers te onderbouwen. Met de toolificatie van de journalistiek is objectiviteit een keuze, vrees ik. Want de wet van de gereduceerde onzekerheid – we hadden niets, we hebben iets, dat is ook niets, maar in ieder geval iets – is nauwelijks te ontkennen. We gaan allemaal wel eens voor gaas. Echt, ook in de wetenschap. Dus blijft het opletten geblazen. <<