Briljant strateeg, die Pechtold. Soms zit politieke ruimte niet in een (tegenvallende) uitslag van de verkiezing, bleek vandaag, maar in een opmerking. De Democraat, met de rayonhoofden van zijn fractie gesproken over wat nu, komt naar buiten en wil best het VVD en de PvdA aan een stabiele coalitie helpen. Als de liberalen en sociaal-democraten tenminste uit hun verkiezingsstand komen. Beide partijen zijn groot geworden door een tweestrijd te ensceneren, nu ‘hebben ze (…) ook een speciale verantwoordelijkheid om een kabinet te vormen.’ Aldus Pechtold. Met andere woorden: D66 heeft misschien minder zetels gewonnen door die geframede tweestrijd tussen VVD en PvdA, toch is de partij nodig om de naweeën van deze felle strijd in een coalitie te dempen. Anders wordt de vechtcampagne een vechtcoalitie, zei Pechtold al tijdens het laatste debat.
Het tekent D66 dat ze niet hun wonden likken (SP, GroenLinks, PVV), maar direct klaarstaan om zaken te doen. Twee zetels winst valt tegen, maar na de verkiezingen maakt dat in dit land van minderheden niet uit. Het gaat nu, nu de stofwolken zijn opgetrokken, om de politieke realiteit. En die staat voor een gigantische uitdaging: linksaf kan niet want er is geen meerderheid, rechtsaf evenmin om dezelfde reden. Het electoraat (niet u, maar wij allemaal) hebben een duidelijke boodschap gegeven – we willen dat links en rechts samen aan de bak gaan met de grootste economische crisis sinds 1929.
Je zou het kunnen samenvatten als economisch herstel minus de scherpe randjes, sociale wederopbouw of zakelijk sociaal beleid. D66 is dan geen verkeerde partner. Andere partijen destabiliseren alleen maar. Ga maar na: Buma sloeg gisteren in een primaire reactie op zijn decimatie direct de blik richting navel. De christen-democraten gaan de komende maanden vooral heel erg met zichzelf aan de slag. In hun hoofd geen ruimte voor (inter)nationale problematiek. Het alternatieve geluid van de SP op twee jaar rechtse kilte krijgt de electorale handen niet op elkaar en van GroenLinks wordt de familie vriendelijke verzocht afscheid te nemen. Een groot deel van de oude achterban van de PVV is het met de VVD-lezing eens dat zij in het Catshuis doken voor de verantwoordelijkheid. 50PLus is een vriendelijk, maar electoraal insignificant alternatief.
Vandaar mijn voorspelling: Paars! Niet uit hetzelfde sentiment als in 1998 (anti-CDA), maar vanuit een zeer brede, werkbare en stabiele meerderheid in de Tweede Kamer. Deze overgrote meerderheid vangt de meeste minderheden in één werkbaar geheel. In de Eerste Kamer mogen daar per issue meer partijen aan bijschuiven (Paars heeft er geen meerderheid). Voor ethische kwesties melden de CDA-senatoren zich, voor sociale issues de GroenLinks en SP-senatoren. Zo voorkomt dit derde Paarse kabinet het ethisch-morele vacuüm van Paars I en II; onderwerpen die meer afstand behoeven, passen ook het beste in de ante-chambre van de wetgeving. Paars dus, om snel, sociaal en democratisch uit de crisis te komen. Daar kan toch niemand tegen zijn. <<