Collega-columnist Poot wierp mij daags voor zijn vakantie voor de voeten vooral zwaarmoedige analyses te schrijven. Het cynisme droop van zijn bewondering over mijn kraakheldere overzicht op de actualiteit. Hij kon dat niet. Moe, leeg, stukgestreden door een stel pubers had hij scherpe pen noch flauwe grappen over Henk en Ingrid. U moet begrijpen, mijnheer Poot werkt in het onderwijs. Hij was echt weer eens toe aan vakantie. Dus opende hij de aanval met een sneer en verpestte kostbare zendtijd met een liefdesliedje.
Poot is moe, dus dacht ik hem een handje te helpen. Ik ben de beroerdste niet. Mijn idee: als ik een lesplannetje voor hem schrijf, kan hij zich weer aan een goede column zetten. Hoe moeilijk kan zo’n lesplan zijn?
Deze week, jongens en meisjes, Het Huwelijk van Elschot. Bekend van de strofe ‘tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren’, schrijft Elschot in zijn Het Huwelijk natuurlijk helemaal niet over de echt, maar over het noodlot. Als de hel de anderen zijn om nog maar eens een dooddoener van stal te halen (vraag: wie zei dit? Belangrijker: waar?), dan is dat bij Elschot de vrouw die opkijkt als een stervend paard. Maar
sterven deed zij niet, al zoog zijn helse mond
het merg uit haar gebeente, dat haar toch bleef dragen.
Zij dorst niet spreken meer, niet vragen of niet klagen,
en rilde waar zij stond, maar leefde en bleef gezond.
Kak!, om het kort en bondig uit te drukken. Het wijf wil maar niet niet dood, ze wil niet weg. Je hebt van die mensen. Heel verschrikkelijk. De dichter laat overigens in het midden waarom zij heeft afgedaan. Is er een ander? Of is de hij-persoon gewoon op haar uitgekeken. Hoe lost de hoofdpersoon die op? (Klassikale discussie na close reading). Hij overweegt zijn eega dood te slaan. Maar ja: tussen droom en daad … en:
… ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren,
en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat.
Het Huwelijk is een afschrikwekkend gedicht over de liefde gone wrong, maar de moeite die je hebt om daar eerlijk voor uit te komen. Van Elschot, pseudoniem van Alfons Jozef de Ridder, werd gezegd dat hij een woordenschat had van 1500 woorden waarop, al met al, toch een zeer acceptabel oeuvre rustte. Het zou een diepe belediging zijn om hem alleen in samenvatting te lezen – de kans is groot dat er dan helemaal niets meer van overblijft. En omdat dit niet alleen een lesplan is, maar ook een column voor Soulfood: 50 Ways to Leave Your Lover van Paul Simon. Speciaal voor Poot een liefdesliedje.
Huiswerkopdracht voor de klas: zoek zelf ook een nummer bij Het Huwelijk van Elschot en vertaal dat in goedlopend, Nederlandse proza (dubbelslag met docent Engels). Zo, Poot! Gaan we nu weer interessante stukjes schrijven? De vakantie is voorbij en ik heb voor de komende twee weken jouw huiswerk gedaan. Met vriendelijke groet, Sebastiaan. <<