‘Zo meldt Reporters Without Borders deze week nog de ontvoering van de Syrische blogster Amina Arraf (A Gay Girl in Damascus)’, melde ik dit weekend in Trouw (Letter & Geest) vol overgave. ‘Volgens haar neef was zij op weg naar een afspraak toen drie mannen van in de twintig opdokendie haar in een auto sleepte. Sindsdien: geen spoor.’
De lesbienne uit Damascus blijkt de Schotse hetero Tom MacMaster te zijn. Hij heeft de blog – Gay Girl In Damascus – in het leven geroepen om aandacht te genereren voor homo’s in het door burgeroorlog geteisterde land. Na speurtochten van de Washington Post, het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en diverse bezorgde netzines werd de ‘leugen’ doorgeprikt. Tom bood zijn excuses aan:
I never expected this level of attention. While the narrative voıce may have been fictional, the facts on thıs blog are true and not mısleading as to the situation on the ground. I do not believe that I have harmed anyone — I feel that I have created an important voice for issues that I feel strongly about.
Nu haalt de ‘onthulling’ van deze mannelijke lesbienne uit Schotland mijn punt niet onderuit – de betrouwbaarheid van informatie op internet in tijden van grote politieke conflicten blijft, ook als we die informatie laag bij de grond zoeken, problematisch. En misschien is die betrouwbaarheid daar, zo laag bij de grond, wel problematischer dan elders.
De versnippering is totaal, de hoeveelheid gigantisch, de aantrekkingskracht om een uniek verhaal te leveren blijft en de optelsom leidt tot een vreselijke canard. Ook bij mij dus. Zelfs als ik er een betrouwbare bron voor gebruik – Reporters Without Borders.
Die blindheid wordt ook wel een information screen genoemd: verkorte ‘procedures’ om de betrouwbaarheid van informatie te bepalen. We kunnen lang niet altijd alle informatie toetsen – hoe onthullend die bekentenis ook is. We hebben de tijd er niet voor of we denken er gewoonweg niet aan, omdat de informatie niet relevant is, niet ‘dragend’ of allesbepalend voor ons argument.
Of, platter: we willen eerst scoren en dan pas gaan we checken. Terwijl het journalistieke adagium juist omgekeerd is: First get it right, THEN get it first. In deze was de Gay Girl In Damascus te mooi om waar te zijn, blijkbaar. Ze paste naadloos in mijn betoog over de gevaren van bloggen tegen een totalitair regime.
De vraag of ze bestond, stelde ik al helemaal niet. Ik ging er van uit dat anderen die hadden beantwoord met ‘ja’ en ik die kon overnemen. Niet dus. Waarvoor mijn oprechte excuses. <<