Waarvóór Obama de Nobelprijs voor de Vrede heeft gewonnen is minder belangrijk dan wat hij eraan heeft: niks. En daarom verdient hij de prijs niet.
Een briljante campagne, een briljante entree in het Witte Huis, hoop voor miljoenen Amerikanen zonder ziektekostenverzekering, hoop ook voor bewoners van ‘Gitmo’ (al moeten de echte zware jongens nog wel blijven), hoop voor liberale islamieten na de speech in Egypte, hoop voor vredestichters in het Midden-Oosten nu de VS weer met Iran in dialoog zijn en, ten slotte, hoop voor vredestichters in Azië nu Amerika ook weer praat met Noord-Korea (of andersom: al naar gelang uw positie in deze). Dat is een heleboel hoop voor de Nobelprijs voor de Vrede.
Zo bezien is er niks mis met Obama’s uitverkiezing.
Het moet voor veel andere vredestichters onder moeilijker omstandigheden dan Obama een beetje een ‘Harry Mulischje’ zijn geweest: hopen dat je de prijs krijgt, die je kan inzetten in jouw strijd tegen onrecht en schendingen van de mensenrechten. Maar helaas – weer een jaar ontberingen omdat je de verkiezing verliest.
Ook die teleurstelling hoort bij een prijs. Zo bezien is er nog steeds niks mis met de uitslag.
Dat moet pijn doen – dat kan niet anders. Bij de Nobelprijs van de Vrede doet dat extra pijn, want die krijg je niet omdat je iets hebt gedaan, maar omdat de prijs je steunt in de strijd die je voert. Het is een argument, een vuist, een daad van gesteund verzet tegen onderdrukkers. Het is de wind in de rug voor wat er nog allemaal te wachten staat. Of even de druk van de ketel, op zijn minst aandacht voor een zaak die tot jouw uitverkiezing voor velen een onbekende queeste was.
En nu is er wel wat mis – en goed ook.
Obama heeft die prijs namelijk helemaal niet nodig. Er zijn geen onmenselijke omstandigheden die moeten worden opgeheven of wind in de rug. Het zou dan ook chique zijn als hij deze weigert of geeft aan iemand die er meer aan heeft dan hij: aan een man, vrouw of organisatie. Artsen Zonder Grenzen won de prijs in 1999, Amnesty International in 1977, Greenpeace nooit.
Obama: geef ‘m door! Dat zou aansluiten bij een brief van tien toonaangevende wetenschappers die ervoor pleiten een Nobelprijs voor milieu in het leven te roepen. Onder hen trouwens de Nederlandse primatoloog Frans de Waal (die ook nooit won – zijn leermeester Niko Tinbergen dan weer wel). <<