Zwaardmacht en belastingen innen. Dat zijn de minimale functies van een staat. De zwaardmacht heeft de Britse overheid, lang bevochten in bijvoorbeeld Noord Ierland, aardig in handen. Met de belastingen ligt dat een stuk genuanceerder.
Er is een fout gemaakt door de Britse belastingdienst. Ruim zes miljoen Britten moeten meer betalen dan het bedrag waarvoor ze in eerste instantie waren aangeslagen. Fouten in een nieuw computersysteem zijn daar debet aan.In een uitgebreid interview voor de BBC Radio doet een medewerker van de Britse dienst een boekje open. Er liggen miljoenen aangiften te wachten op afhandeling, verspreid over het hele land. Niemand heeft het overzicht. het is ‘a utter and complete mess’.
Het management zit er bij en interesseert zich niet voor de actuele problemen. De Britse staat loopt op deze manier miljoenen ponden aan inkomsten mis. De anonieme bron (die al ruim tien jaar bij de dienst werkt) concludeert dat de legitimiteit van de Belastingdienst onder druk staat. Waarom zou een Brit aangifte doen als er niets mee gebeurt en als er wat mee gebeurt, het dan zo verschrikkelijk misgaat? Een explosieve vraag die ook in Nederland is gesteld. In 2006 concludeerde de Algemene Rekenkamer dat er problemen waren met de controle op aangiften:
Door onvoldoende centrale aansturing van de belastingkantoren zijn er verschillen ontstaan in de wijze waarop kantoren de aangiften over 2003 hebben gecontroleerd. Door deze verschillen kan de Belastingdienst de rechtsgelijke behandeling van belastingplichtigen niet waarborgen. Daarnaast voldoet de vastlegging van controles in veel gevallen niet aan de eisen die de Belastingdienst daar zelf aan stelt. Hierdoor heeft de dienst onvoldoende inzicht in de kwaliteit van de uitvoering van de controles.
Niemand wist hoeveel dit de staat aan inkomen heeft gekost. Het was de opmaat voor een aantal gangen richting Tweede Kamer van toen nog staatssecretaris van Financiën, De Jager. In november 2007 kwam de dienst klem te zitten onder het journalistieke vergrootglas van het NRC Handelsblad. In een serie artikelen zochten redacteuren naar de oorzaken van de problemen bij de dienst. De krant zocht de oorzaak daarvan bij de automatisering en de leiding van de dienst. Volgens de krant leggen medewerkers
de schuld [voor de problemen binnen de dienst, spvdl] voor een groot deel bij het topmanagement, onder leiding van directeur-generaal Jenny Thunnissen. Die zette in 2002 een reorganisatie in gang die de dienst „stuurloos” maakte. De dienstleiding wordt ook verweten zich niet verzet te hebben tegen bezuinigingen en het schrappen van banen op het moment dat de Belastingdienst extra taken kreeg.
In november 2008 moeten 730.000 burgers opnieuw aangifte doen. Volgens het NRC Handelsblad brengt de staatssecretaris De Jager de ICT-top van de dienst direct onder zijn leiding. de dienst wordt ook vrijgesteld van de grote Vernieuwingsoperatie die moet leiden tot dertig procent minder Rijksambtenaren. Vanaf dat moment slokt ander financieel nieuws onze aandacht op. Rijst de vraag of er tussen de Britse en Nederlandse situatie een verband bestaat. Waarom komen beide diensten toch zo in de problemen? <<