Het debat tussen zes lijsttrekkers bij RTL, traditiegetrouw de aftrap van belangrijkste campagnefase op weg naar 17 maart (1,8 miljoen kijkers), was te volgen in diverse live blogs (hier, hier, hier, hier, en hier). Fijn, want zo schrijven kranten mee aan de politieke geschiedenis door uitspraken van politici vast te leggen, doorzoekbaar en transparant te maken. De komende dagen kunnen we zo actuele uitspraken toetsen aan het (recente) verleden en lijsttrekkers betrappen op (in)consistenties.
Het live blog (even een zijstapje) is ook een tweede scherm dat bij kijkers thuis op schoot ligt (vaak letterlijk, met mobiel of ipad). Ik miste dan ook een reeks aan live blogs van PvdA, PvdD, DENK, SGP, 50Plus, enfin, alle partijen die wel campagneren, maar niet door RTL waren uitgenodigd. Waarom hebben veel partijen (zelfs de SGP) wel een YouTube-kanaal, maar geen aanwezigheid tijdens het debat? Een gemiste kans om het liveblog als politieke instrument in te zetten en toch bij de kijkers van het debat te zijn, zonder daadwerkelijke uitnodiging. Hillary Clinton deed het tijdens de onderlingen met Trump – een live blog om mee te overtuigen (waarnaar ze zelfs verwees tijdens het debat). Zij beet tijdens een debat Trump toe:
And so we have taken the home page of my website, hillaryclinton.com, and we’ve turned it into a fact checker. So if you want to see in real time what the facts are, please go and take a look.
NRC deed dit, live checken, tijdens het slotdebat in 2017. Een monsteroperatie met alle hens aan dek. Wat gezegd werd, bleef niet zweven, maar kreeg direct context in een tweede scherm. Twee genres gecombineerd tot één sterk format met een enorme democratische en discursieve waarde — alleen als we het over de feiten eens zijn, kunnen we immers een waardevol en democratisch debat voeren. De Haagse redactie van NRC zette nadien de checks nog es op een rijtje voor de geschiedschrijving: zeven keer waar, twee keer onwaar en twee keer onbeslist. Drie keer werd Rutte gecheckt, drie keer Wilders, en verder Krol, Klaver, Segers en Roemer. Maar belangrijker: foute claims konden zo alleen worden herhaald op straffe van blaam door direct te verwijzen naar de check.
(Voorbeeld, van NRC, 14 maart 2017)
Debatten lenen zich uitstekend voor een live blog: ze zijn zeer gestructureerd, de stellingen ver van tevoren bekend, net als de sprekers en dus een event dat zich prima laat voorbereiden. Zo is het eenvoudig om context-informatie over sprekers en onderwerpen klaar te zetten.
Opvallend is dat in de live blogs weinig plaats is voor publieke reacties op dat debat – de zinderende actualiteit van de kijkers dus (live in live blog), voor wie het uiteindelijk allemaal is bedoeld. Mijn vraag is waarom redacties zo weinig ruimte geven aan de publieke opinie of experts die vanuit hun betrokkenheid en expertise een debat becommentariëren op sociale media, maar niet in de live blogs zijn terug te vinden? Kunnen redacties geen pools of lijsten maken met betrouwbare bronnen waar ze regelmatig te rade gaan of aftappen?
Dat brengt mij bij een voor-voorganger van het liveblog – Andy Carvin. Carvin knoopte netwerken van experts aan elkaar om zo, live, de Arabische Lente te duiden. Een argument om voorzichtig te zijn met ‘vreemde’ bronnen nam Carvin weg door bronnen en hun content aan elkaar te knopen. De check werd niet gedaan door Carvin, hij liet claims checken door een (groeiend leger) betrouwbare bronnen ter plaatse; hij haalde ze op en plaatste ze terug. Sociale media werd zo een pool met factcheckers waarover Carvin live verslag deed. En dat alles met zijn mobiel, die inmiddels is opgenomen in de collectie van het Smithsonian.
De ‘Carvin-case’ is een interessante casus in de journalistiek waar Hermida e.a. (2014) onderzoek naar deden. Zij concludeerden dat sociale media niet alleen een bron is voor content, maar ook voor live gatekeeping — oftewel welke bronnen en content een plek (kunnen krijgen) in bijvoorbeeld een live blog. Die conclusie is ook een tip, zeker als blijkt dat een slachtoffer van de toeslagenaffaire het Rutte bijzonder lastig maakte tijdens het debat met haar terechte opmerkingen over de afwikkeling van de affaire. Als we inbreng van buiten de Haagse kaasstolp zo waarderen, waarom dan niet structureler opgenomen in het verslag over degene die onder die stolp zitten?
—
Literatuur: Hermida, A., Lewis, S. C., & Zamith, R. (2014). Sourcing the Arab Spring: A case study of Andy Carvin’s sources on Twitter during the Tunisian and Egyptian revolutions. Journal of computer-mediated communication, 19(3), 479-499.
5 reacties