Neem een jaar (zeg: 1967, 1968 en 1969), een stad (Detroit, Memphis of New York of, meer specifiek: Harlem) en beschrijf kundig en met passie wat er gebeurde bij de belangrijkste platenlabels en de urbane context (om het zo maar is te zeggen). Dan krijg je een prachtige serie over bijvoorbeeld soul van de Britse journalist Stuart Cosgrove. Zijn Detroit 67, Memphis 68 en Harlem 69 zijn verplichte stof voor muziekliefhebbers die begrijpen dat een hit zelden uit de lucht komt vallen.
Ziel
Een flinke boodschappentas platen ging richting kenner, ik kreeg er deze stapel boeken voor terug. Een uit-ste-ken-de deal, moet gezegd. Ze laten zich zeer interactief lezen: elke naam die voorbijkomt, zoek ik op in Spotify en zo langzamerhand heb ik een aardige waslijst aan dampende soul aangelegd.
Wat te denken van de jazz-funkformatie The Blakbyrds (gevormd in 1974 in Harlem, zie playlist hierna). Alle leden studeerde aan de Howard University onder leiding van muziekprofessor Donald Byrd die de muzikanten samenbracht. Die universiteit stond op de rand van Harlem en er studeerde meer studenten die later naam en faam vestigde.
Emancipatie
Of het verhaal van platenlabel Stax (Memphis 68) dat wordt beschreven (opkomst en de uiteindelijke ondergang vanwege een schuld van 1900 dollar) tegen de achtergrond van de moord op dr. Luther King, de pogingen van politie in Memphis om zicht te krijgen op de burgerbeweging en emancipatie vrouwen. Zo zong Ann Peebles als een van de weinigen over relaties en sexualiteit vanuit vrouwelijk perspectief — een novum in de soul van de jaren zestig. Ze brak er niet mee door, en vestigde vooral naam als schrijver van hits.
Undercover – en vergeten
Het zijn maar twee van de vele muzikale voorbeelden die Cosgrove uitwerkt. Dat doet hij steeds tegen de achtergrond van een complexe, urbane context. Zo tekent hij het verhaal op van Eugene Roberts, bodyguard van Malcolm X en undercover agent voor de notoire afdeling BOSS van de NYP die inlichtingen verzamelde over zwarte militanten in de stad.
Roberts klom tot grote hoogte in de Black Panther-beweging en was een belangrijke asset voor de arrestatiegolf in 1969 die leidde tot een beruchte rechtszaak tegen 21 leden van de beweging. Roberts verdween via een zijdeur uit dat proces, verdoofde zijn ‘verraadt’ aan zijn gemeenschap met alcohol en stierf eenzaam in Virginia. De dominee die zijn dienst leidde wist niets van Roberts’ achtergrond en kende zelfs Eugenes voornaam niet.
Funk-soulkoor
Cosgrove schetst in zijn Harlem 69, op het kruispunt tussen muziek en cultuur, een wereld die langzaam wordt overspoeld door heroine, polarisatie en extremisme, met prachtige en complexe soul als soundtrack. Zoals Hustler Conventions van The Last Poets (het fundament onder de hip hop en rap), het Rojac en Tay-Ster label van de notoire drugdealer en platenbaas ‘Fat’ Jack Taylor.
Of de dampende cover van Stephen Stills / Buffalo Springfields ‘For What’s Its Worth’ (in 1998 gesampled in Public Enemy’s ‘He Got Game’) van het funk-soulkoor Voices of East Harlem dat vele (politieke) bijeenkomsten opzweepte en voorzag van de broodnodige mentale energie. Die energie spat ook van de bladzijden, zeker als je de nummers waarover Cosgrove schrijft erbij zoekt. De boeken kan je los van elkaar lezen, maar doe dat niet: dompel je onder, Spotify bij de hand en gáán.
—
Literatuur
Cosgrove, S. (2016). Detroit 67: The Year That Changed Soul. Casemate Publishers.
Cosgrove, S. (2017). Memphis 68: the tragedy of Southern Soul. Birlinn Ltd.
Cosgrove, S. (2018). Harlem 69: The Future of Soul. Birlinn Ltd.