Met maar 258 stemmen verschil moet alles even pijn hebben gedaan. Had Omtzigt dan toch nog een avondje moeten canvassen in dat ene zaaltje? Wèl naar Oosterbeek in plaats van Gorssel? De Jonge is blij dat extra zaaltje nog te hebben gedaan, toch even op die selfie en een (te lange) borrel in Zaandam. Wat Omtzigt zichzelf verwijt, daarmee prijst De Jonge zich gelukkig. Hij is kapitein op het schip, de nummer één die het samen gaat doen.
Dus zoeken commentatoren naar de betekenis van deze kleine marge. Is de partij verdeeld? De helft van de 66 procent stemgerechtigden (da’s eenderde) van de partij koos toch voor een partij in het midden en de andere helft … ook. Een opruiende lezing van dat verschil is m.i. weinig consequent beredeneerd: als media voor woensdag stellen dat er tussen beide kandidaten weinig licht zit, kan de lezing nu toch niet zijn dat de partij aan verdeeldheid ten onder gaat en implodeert. Het gaat alleen om de poppetjes, inhoudelijk zijn er weliswaar accentverschillen (Hugo is stad, Omtzigt platte land; Hugo wil een middenpartij zijn, Omtzigt een nieuw sociaal contract (hij leest de FT)), maar niet meer dan dat: accentverschillen.
Dus is dit het beste wat de partij kan overkomen, al valt en staat dat met wat discipline van beide heren. Het is zaak hun ego op zak te houden om hoge ogen te kunnen gooien met een unieke blend aan een daadkrachtige visualisatie (De Jonge) en een autonoom kritische houding (Omtzigt). Er is geen partij die zich kan beroepen op aan oppositie grenzende controle van dit kabinet (wat zelfs een staatssecretaris zijn baan kostte) op het gevoerde beleid (Omtzigt) en de ontwapenende zichtbaarheid van een jong-frisse crisismanager tegen-wil-en-dank (Hugo) die naast zijn concurrenten niet verbleekt. Smoel en stem in één – het CDA heeft twee winnaars.
Na deze uitslag is nu één positie op weg naar maart 2021 nog crucialer dan die van de lijsttrekker, namelijk die van de campagneleider. Het CDA moet op zoek naar voldoende gewicht, in staat om met een slim team van analisten beide assets zo goed mogelijk in te zetten.
In een vijandige omgeving vol verwijten past de palmares van Omtzigt die met de SP meer dan alle andere partijen bij elkaar voor de belangen van duizenden burgers is gaan staan en dus de wens van een zorgzame en inclusieve overheid met verve en overtuiging kan slijten. In een bestuurlijk-ministeriële setting waar de corona-interventies worden besproken, is het zaak dat De Jonge andere betrokken ministers eraan herinnert mede-verantwoordelijk te zijn geweest. ‘We’ waren er allemaal bij, fouten smeren we uit over de ministerraad. Zo is de christendemocratie in staat om een campagne te voeren die dit kabinet kritisch volgde en tegelijkertijd de verantwoordelijkheid nooit ontliep. Als brug tussen Vak K en Kamer. In het midden dus.