Niet stemmers stemmen niet

Peter Plasman, strafpleiter, is ook politicus. Hij geeft leiding aan Niet Stemmers – volgens Plasman de grootste partij van Nederland. Feitelijk onjuist, want dat is nu nog de VVD. Maar, rekent Plasman zich rijk: een kwart van de Nederlandse kiesgerechtigden stemt niet. Als die nu eens op hem zouden stemmen, dan is dat goed voor (150*0,25=) 37-38 zetels. Ook alle proteststemmen zijn welkom: die stemmen immers ook niet, maar protesteren aldus Plasman.

Plasman is gevoelig voor semantiek – niet vreemd, voor een advocaat. Zondagnacht mocht hij bij Prem Radhakishun leeglopen. Vermakelijke radio.

Die semantische gevoeligheid is wel selectief. Een luisteraar belde terecht met de opmerking dat Plasman een tegenstrijdigheid vermarkt: want wie op Niet Stemmers stemt, is geen niet-kiezer meer. Dus waarom zou hij zich met hun mandaat op zak nog aan zijn eigen programma houden: nooit meer stemmen? Het kostte mij om half twee ook even, maar de man heeft natuurlijk gelijk. Plasman beloofde zijn mandaat nooit te misbruiken. Beloften.

Kwalijker is de manier waarop Plasman met ernstige ethische problemen omgaat. Wat als een wet zo ernstig is dat het vele Nederlanders schaadt in hun bestaan en Plasmans Niet Stemmers kan die wet als enige tegenhouden – houdt hij zich dan aan zijn belofte door nooit te stemmen? Ook niet tegen? Geen academisch probleem en zelfs een uit de kern van de politiek: wat doen we met democratische pogingen de democratie om zeep te helpen? Dan komt het aan op ethisch rommelen.

Die gewetensnood is om op dat moment op te lossen, antwoordde Plasman, en herformuleerde, als een volleerd politicus, de vraag. Als hij in vertrouwelijk zou horen dat iemand een winkelcentrum zou opblazen, dan zou hij dat melden. En stoppen als advocaat. Daaruit volgt dat hij dus ook zou stemmen tegen zo’n wet en zou stoppen als partij. Maar dat zei Plasman niet hardop. Hij herhaalde zijn belofte nooit te zullen stemmen om zo de niet-stemmers te vertegenwoordigen.

En precies daar – het vertegenwoordigen van niet-stemmers – zit de kneep. Dat zijn ze namelijk al niet. Plasman hoeft niet werkloos in de Kamer te gaan zitten om ervoor te zorgen dat de niet-stemmers geen stem hebben. Als hij dat doet, loopt wel het risico in een situatie terecht te komen waarin ook hij zijn eigen programma – niet stemmen – niet zal nakomen: dat hij dus wel gaat stemmen. Sterker: dat heeft hij ook al toegegeven. En daarmee is de angel uit zijn initiatief.