Als het je niet aanstaat, klem zit in een debatje, kan je gebruik maken van drogredenen. En daar zijn er veel van. Zoveel, dat je er schuldig aan kan maken zonder dat je het weet. Soms is het gebruik van een drogreden echter klip-en-klaar: zoals door de Amerikaanse Republikein Lamar Smith (Tx), voorzitter van de House Science, Space and Technology Committee:
“A good example of fake news appeared in Sunday’s New York Times. It’s a column headlined, ‘As Trump Denies Climate Change, These Kids Die,’ ” Smith said. “This may be a new high, or maybe a new low, for climate alarmists and their exaggerations.”
Fopnieuws als drogreden: want nu hoeft Smith niet meer uit te leggen wat hij van het artikel vindt. Met goed fatsoen kan je niet voor fopnieuws zijn. En zo wordt een term misbruikt voor nieuws dat juist goed onderbouwd was en ging over droogte op Madagascar als gevolg van klimaatveranderingen – een column van Nicholas Kristof in de NYT. De vraag rijst of we nu de term fopnieuws moeten afschaffen, zoals Margaret Sullivan (Washington Post) bepleit. David Mikkelson (Snopes) vat het aldus samen:
“Fake news was a term specifically about people who purposely fabricated stories for clicks and revenue. Now it includes bad reporting, slanted journalism and outright propaganda. And I think we’re doing a disservice to lump all those things together.”
Fopnieuws is nieuws van de tegenstander en daarmee onderdeel van het politieke debat. Het is een argument geworden, geen (dis)kwalificatie van informatie waarmee nieuws van iets anders wordt begrensd. Nu gebruiken mensen drogredenen niet voor niets: de overtuigen. Niet vanwege hun redelijkheid, maar vanwege hun onredelijkheid – er is geen argument tegenin te brengen. Een drogreden is de kortste route naar je gelijk – en dat is een fijn gevoel.
De betweter die uitlegt dat er een retorische fout wordt gemaakt, is direct verdacht. En geef ze ongelijk: waarom zouden mensen in het vuur van de strijd plotseling de autoriteit accepteren die hun argument buitenspel plaatst? En nu hebben zij een truc om alle ongunstige informatie met een sterke streek terzijde te schuiven: ‘fopnieuws’ en sijpelt zo het construct nu ook het politieke debat in om dat verwoestend te eroderen. Fopnieuws is niet alleen funest voor de journalistiek en werkt via die journalistiek door, fopnieuws slaat tegelijkertijd door in het democratich debat. Van twee kanten dus.
