Heeft Trump nu wel of geen banden met de maffia? Volgens Michael Isikoff wel. Isikoff is een gerenommeerde onderzoeksjournalist bij Yahoo. Zo miste hij ooit op een paar uur na de scoop ‘Lewinsky’, maar ontrafelde wel Abu Graib. Iemand met een reputatie en zorgvuldige werkwijze.
New questions about @realDonaldTrump ties to mobbed up gambler with an ugly past https://t.co/0skYGHSvSo pic.twitter.com/fVChGBIYU1
— Michael Isikoff (@Isikoff) 7 maart 2016
Het grote gevecht kan beginnen waarvan die om de betrouwbaarheid van betreffende bronnen wel de belangrijkste is. En die betrouwbaarheid ligt in de misdaadverslaggeving altijd net wat lastiger dan bij andere vormen van journalistiek. Want hoe betrouwbaar is een boef als-ie een andere boef verwijt boef te zijn? Om het bezwaar van misdaadjournalisten voor te zijn: hoe betrouwbaar is een politicus die beweert dat een andere politicus zich niet aan beloftes houdt? Touché. Dus tellen we het gerucht dat Trump innig (zakelijk) contact heeft gehad met maffiosi uit New Jersey. Zijn campagneteam moet er wat op verzinnen en dat kan op vier manieren.
Ze kunnen adviseren te negeren en blijven zwijgen. Niets over zeggen. Wie ontkent, bevestigt de mogelijkheid dat iets er is. Levensgevaarlijk. beter is het de kaken stijf op elkaar te houden. Laat de goegemeente eerst maar met bewijs komen, laat het dagelijks functioneren eerst maar eens onmogelijk zijn. Als mensen uit de zaal vragen beginnen te stellen, is het tijd zat om na te denken over een tweede strategie: de keiharde ontkenning. Tot die tijd: ‘Geen commentaar’, ‘Oninteressante vraag’, ‘liberale bias van de pers waar ik geen adem aan ga verspillen’.
Maar, er kan een moment komen dat een ontkenning onafwendbaar is. Een glasharde ‘nee’ is onverstandig. Het gerucht wordt daarvoor eerst in hapklare brokken opgedeeld. Een claim bestaat namelijk uit verschillende onderdelen: 1) de norm, 2) de transgressie (overtreding van die norm) en 3) de toedeling van verantwoordelijkheid. Oftewel: wat mag niet, hoe erg is een overtreding dan precies en wiens schuld is dit? Daaruit volgt een tabel – een tabel die in een oogopslag de strategie voor elke politicus in nood verduidelijkt.
Kijkt u even mee? We beginnen bij de norm: Trump had nooit contact mogen hebben met een maffiosi. Die norm kan hij ontkennen (nooit contact gehad, ‘ken die hele gast niet’); hij kan de norm hernoemen (‘toen wij met elkaar spraken, was het gewoon een zakenman’, ‘hij was niet veroordeeld, dus onschuldig, dus geen maffiosi’) of, ten slotte, wijzen op verzachtende omstandigheden (‘ik werd bedreigd’, ‘ik kon niet anders’, ‘Hillaryb Clinton deed het ook – het was gebruikelijk’). En wat voor de norm kan, kan ook voor de transgressie en voor de verantwoordelijkheid. En wat voor alle drie kan, kan veranderen. Wat begint als een ‘hernoeming’ (‘hij was toen nog geen maffialid’) kan zo leiden tot een ontkenning (‘dus deed ik geen zaken met een maffioos’): ook wel een stroman genoemd.
Zo zijn er op basis van één claim die bestaat uit een norm, transgressie en het toedelen van verantwoordelijkheid maar liefst negen strategieën te bedenken om je tegen een beschuldiging te weren. Succesvol is die (mix van) strategieën die leiden tot closure: het niet meer verder proberen te beschuldigen van de betreffende persoon. Er zijn geen middelen meer, er is geen concrete informatie (of niemand spreekt zich verder uit) of de strategieën (waarvan de ontkenning het snelst leidt tot closure) overtuigen. De vraag is wanneer Trump wordt gedwongen om dit gerucht in één van de negen strategieeën onder te brengen; tot dan blijft het bij wat het is: een gerucht.
U mist nog één strategie in bovenstaand overzicht? Dat klopt. Zwijgen. En tot nu toe is dat wat Trump doet: hij houdt zijn kaken stijf op elkaar. De claim is namelijk nog niet uitgehard: niet alle media zijn het al eens over de kern van de beschuldiging. Er moet nog wat geschoven worden met de terminologie en het precieze verwijt. We zijn er nog niet helemaal uit. Alsof de ober te vroeg vraag welk gerecht het gaat worden: het wordt vis, dat staat wel vast, maar hoe precies … Dat kost tijd en moeite. En voor dat het zover is kan Trump maar beter geen olie op het vuur gooien. De vraag is of hij dat kan: zijn kop houden als zijn eigen ambitie dat van hem eist? Zo toetst een gerucht ook hoe presidentieel de kandidaat is en heeft Isikoff de knuppel in het hoenderhok gegooid. Nu is het afwachten wanneer Trump die oppakt …
Foto: Dano / CC BY 2.0