Ze krijgt 1 roebel – een symbolisch bedrag. Maar om het geld ging het freelance journalist Lyudmila Savchuk niet. Ze wilde aantonen dat het Kremlin ‘trollfabrieken’ inzet in de strijd om de internationale publieke opinie. Savchuk meldde zich bij zo’n propaganda-eenheid, deed er naar eigen zeggen undercover journalistiek onderzoek en klaagde vervolgens Moedertje Rusland aan vanwege de arbeidsomstandigheden en slechte betaling. De rechter gaf haar gelijk – en een symbolische roebel.
OUD NIEUWS | The Guardian beweerde al eerder dat Putins trollfabrieken bestaan. In hun bijdrage bleek ook dat de werkomstandigheden niet al te best waren:
They painted a picture of a work environment that was humourless and draconian, with fines for being a few minutes late or not reaching the required number of posts each day. Trolls worked in rooms of about 20 people, each controlled by three editors, who would check posts and impose fines if they found the words had been cut and pasted, or were ideologically deviant.
PROPAGANDA | Officieel ging het Savchuk om arbeidsomstandigheden, doel was om een efficiente propagandamachine bloot te leggen die beter dan menig bedrijf begrijpt hoe content te slijten. Die beinvloeding kan veel efficienter dan zelf platforms op te richten, al gebeurt dat ook. Nee, beter is het aansluiting te vinden bij bestaande sites, fora of blogs. Kortom: de Russische trolls zijn daar waar hun tegenstanders zijn en proberen zo, heel direct twijfel te zaaien. Ze liften mee op de BBC, de FT of Facebook-pagina’s en zaaien daar twijfel of soms ronduit leugens.
AD HOMINEM | En daarvoor gaat de hele retorische trucendoos open, waarvan de ad hominem misschien wel de meest zichtbare en pijnlijke truc is. Vanuit de fabrieken worden namelijk ook politieke tegenstanders persoonlijk aangepakt en het leven, in ieder geval online, meer dan zuur gemaakt. En niet alleen vanuit Rusland. Het lijkt er op dat de ernst van een internationale crisis recht evenredig lijkt met het volume aan actieve ‘trolls’ die op industriele schaal internet overspoelen met propaganda. Niets nieuws, natuurlijk, behalve dan in schaal, snelheid en zichtbaarheid waarop het gebeurt. Het Russisch-Oekraïens conflict is daarvan slechts een recent voorbeeld, toonde Savchuk aan.