Volg je brekend nieuws vooral op Facebook? Niet doen. De kans is groot dat het brekende nieuws door Facebooks algoritmen keurig uit je tijdlijn worden geweerd. Het sociale netwerk presenteert liever kittens in boekenkasten, blote billen-parades en vakantiefoto’s van zuipende vrienden die jou niet meevroegen. Lees Tufecki’s uitstekende analyse van haar verbazing toen ze op Twitter en Facebook de rellen in Ferguson wilde volgen. Tussen haar beide netwerken zit een grote overlap aan vrienden. Maar op Facebook geen nieuws: ‘Nada, zip, nada.’ En dat heeft consequenties, stelt MIT-onderzoeker Tarleton Gillespie.
Een algoritme (een beslisregel) zet input (data, gebeurtenissen) om in output. Dat klinkt neutraal, maar de bias van een algoritme zit nu net in de troughput – de black box waarbinnen de ‘beslissingen’ worden genomen. Die beslissing is keurig voorgeprogrammeerd en herhaalt zichzelf elke keer weer. Dat programma dat aan een algoritme ten grondslag ligt, is het product van menselijke keuzes. En daarin schuilt nu de vertekening. Facebooks algoritme ‘beslissen’ dat Tufecki nauwelijks nieuws uit Ferguson krijgt. Probleem is dat zij dat niet zelf kan bijstellen; ze kan de beslisregel niet vragen om juist meer nieuws uit Ferguson weer te geven. Sterker: ze weet niet eens welke beslissingen Facebooks algoritmen nemen.
Juist die onduidelijkheid (welke beslissingen neemt Facebook wel/niet, welke algoritmen bepalen mijn nieuwsdieet) roept nieuwe (juridische) vragen op. Mireille Hildebrandt oreerde in 2011 helder over deze computational turn en stelde de vraag welke rol de staat en het recht kunnen spelen in cyberspace. Een lastige. De algoritmen bepalen veel, maar zijn ook bedrijfsgeheim. Wie Facebooks beslisregels kent, kan een eigen bedrijf beginnen. Anderzijds is Facebook bepalend voor mijn privacy – heb ik dan helemaal geen rechten? Hoe dan ook, nu bepaalt Facebook mijn nieuws en is het verstandiger om Twitter in te schakelen. Zeker als ik wil weten wat er gebeurt.