Voor alles is een eerste keer; ook voor de uitgesproken verwachting van minister Timmermans (Buitenlandse Zaken) dat De Telegraaf een bericht ‘rechtzet’. Vanuit het regeringstoestel op weg naar Johannesburg Facebookt de connected bewindspersoon:
De Telegraaf opent vanochtend [maandag 9 december, SL] met een bericht over betrokkenheid van BZ bij een onderzoek naar steekpenningen die een Nederlands bedrijf zou hebben betaald aan Saudi-Arabie. BZ is daar op geen enkele manier bij betrokken, laat staan dat wij iets tegen zouden houden. Dit hebben we ook duidelijk laten weten aan de krant van wakker Nederland. Ik reken er op dat het misverstand wordt rechtgezet.
Om de claim van de minister kracht bij te zetten, ontkende ook het Openbaar Ministerie heel ‘2.0’ ook de bevindingen van de krant:
Voorpagina Telegraaf over Buza/ OM is onjuist. Buza bemoeide zich niet met onderzoek Ballast.
— Functioneel Parket (@FP_OM) 9 december 2013
En zo is er, nog voordat de Kamer de minister heeft kunnen horen, al een uitwisseling van truth claims gaande tussen de grootste krant van Nederland, de minister en het Openbaar Ministerie. SP en CDA hebben laten weten duidelijkheid in de affaire te willen. Als de minister die kan geven, dan is nu maar vast duidelijk welke duidelijkheid dat dan is; zie zijn Facebook-bericht met waarschijnlijk een doorverwijzing naar de tweet van het OM. De minister kan immers niet op Facebook het een en in de Kamer het ander zeggen. De angel is dus uit het debat. Prima gemanaged.
Dus rest de SP en het CDA om de minister bestraffend toe te spreken. Dit soort zaken bespreekt men in de Kamer en niet via de (sociale) media (wat overigens een prachtig precedent is, want nu mogen we alle affaires face-to-face via Facebook met de bewindspersoon bespreken). Het heeft geen pas om de volksvertegenwoordiging te passeren en vanaf de smartphone een debat over deze lastige affaire te bespreken. Of woorden van die strekking. Om vervolgens mijlenver van de claim zelf (BuZa frustreert onderzoek steekpenningen) af te drijven. Alles vanwege een eenvoudige ontkenning op Facebook en Twitter.
Schandaalmanagement 2.0, zou je kunnen zeggen. Want wat verwacht de SP en het CDA? Dat de minister met onomstotelijk bewijs komt dat het ministerie zich niet met de affaire heeft bemoeid? Welke hypothese hanteren beide partijen? Hebben beide partijen een scenario hoe die bemoeienis zou kunnen verlopen? En met welke informatie moet de minister en het ministerie vervolgens komen om de partijen er van te overtuigen dat noch BuZa noch het OM zich tegen dit dossier hebben aan bemoeid?
Daar hoeven SP en CDA natuurlijk niet over na te denken, maar er zijn aanknopingspunten om materiaal boven tafel te krijgen. Bij het OM bijvoorbeeld. Dat ontkent noch bevestigt weliswaar, maar een glashard ‘nee’ is het niet. En: de krant geeft zelf ook een aanwijzing. Redacteuren spreken over bronnen ‘dichtbij’ het onderzoek. Rijst direct de vraag hoe zo’n onderzoek er dan uitziet? Wie doet dat en hoe gaan zij dan te werk? Hoe moeten we de term ‘dichtbij’ vertalen in de organisatiestructuur van het OM? Kunnen we nu al tot een hypothetisch netwerk van onderzoekers komen die met die onderwerp bezig zouden kunnen zijn?
Het Facebookbericht van Timmermans hoeft dus geen einde van dit verhaal te zijn. De ‘steun’ die de minister krijgt van het OM evenmin. probleem is dat bewijzen dat iets er niet is, geen vruchtbare weg is. De minister kan daar bijzonder weinig mee. Het is dus zaak om met een duidelijker hypothese de affaire in te gaan. En daarvoor is, meer dan nu het geval, meer kennis nodig dan de Telegraaf nu biedt. En iets zegt mij dat ze daar ook mee gaan komen. <<