‘Broddelwerk’, ‘pim-pam-petten’, ‘de uitruil is een infantiele consultancy-oplossing’, ‘te weinig tijd’, ‘ nivelleren prima, maar via de voordeur, via de koninklijke route: de inkomensbelasting’. Hoogleraar economie Van der Ploeg, PvdA-lid (de vraag is voor hoe lang nog) brak donderdag in Pauw en Witteman een lans voor het gezonde verstand. Er zijn volgens hem door de zes mannen fouten gemaakt. ‘Allemaal mannen ook. Opvallend’, voegde Van der Ploeg daar bijtend aan toe. Dat had voorkomen kunnen worden, als ze een econoom hadden geraadpleegd, sterker: als z het een kind hadden gevraagd. Dan had Rutte II geweten dat de inkomensafhankelijke zorgpremie onzin was. Gevolg: ‘Deze premies zijn een tijdbom onder het kabinet. Nu al.’ Van der Ploeg waarschuwde voor een diepe crisis – het contrast met het enthousiasme over het snelle akkoord kon niet groter. Rutte II was amper een week onderweg. Van der Ploegs waarschuwing was niet voor dovenmansoren. De betrokkenen hadden donderdag zelf ook door dat er iets goed mis was. Met een ‘volkswoede’ onder een ‘ziedende’ achterban van de VVD (de Telegraaf pakte uit) kon Nederland donderdagavond weer live genieten van een gesloten deur in close-up.
Na de chaos van Rutte I en de absolute radiostilte in voorbereiding op Rutte II presenteerden hij en Samsom met gloeiende trots een akkoord dat vol bewondering werd ontvangen. Wat snel, verzuchtte Nederland opgelucht. Het was lang, heel lang geleden dat twee partijen na een verkiezingsstrijd er zo snel uit waren gekomen. In goede harmonie, onderling vertrouwen en respect en met een duidelijk doel: een stabiel kabinet. Het kabinet is wel stabiel (leden gaan nog niet rollebollend over straat en dat is wel anders geweest), probleem is dat de rest van politiek Den Haag en Nederland in opstand dreigt te komen. En zo zie je maar weer: stabiliteit is geen streven, maar een toestand. En een toestand is het. Als er niets gebeurt, wacht de VVD mogelijk hetzelfde lot als het CDA en GroenLinks: implosie. Voor de PvdA dreigt bij passiviteit inkomensnivellering een besmet dossier te worden (Jan Pronks grootste vrees). De strategie de VVD zichzelf nu af te laten slachten (de volgende campagne is immers al begonnen), levert de sociaal-democraten op hun belangrijkste dossier ook te veel averij op. Het koord is slap, de kloof is diep.
Hoe nu verder? ‘Ze moeten repareren’, adviseert Van der Ploeg. Dus gaan de deuren dicht, trekken de mannen (en een vrouw) zich dit weekend terug (waar kennen we dat beeld van?) en zal er af en toe een persmomentje zijn: op weg naar de achterbank, raampje dicht en wegwezen. En hopen dat de oplossing dinsdag tijdens de begrotingsbehandeling wordt geaccepteerd. Een blamage. Diep in de Haagse doofpot hebben ze hard aan een dreigende mislukking gewerkt. Eenmaal de deksel van die put, blijkt de rest van Nederland dat snel te hebben ingezien. Voila! Daar hebben ze een aanwijzing voor een duurzamer oplossing: gooi het, met de Catshuis-ervaring en nu deze, eens open. Betrek er eens wat meer mensen bij dan het groepje dat nu, achter die eiken deur, los van de werkelijkheid infantiel zit te pim-pam-petten, om Van der Ploeg te parafraseren. Neem Nederland eens mee in de plannen die je bespreekt. Het alternatief is nu twee keer in Ruttes gezocht ontploft. <<