Klem tussen coalitie, minderheidskabinet en achterban vechten Maxime Verhagen en Geert Wilders voor hun politieke leven. Mark Rutte leunt genoegzaam achterover. Wat er ook gebeurt – hij wint.
Ik benijd ze niet: Rutte, Wilders en Verhagen, samen in wat we met goed fatsoen geen achterkamer, maar een achterhuis mogen noemen (als het woord niet de historische connotatie zou hebben waardoor we er voorzichtiger gebruik van moeten maken). Locked in in een minderheidskabinet dat ons uit de diepste crisis sinds de jaren dertig moet zien te trekken. En dat terwijl twee van de drie partijen – CDA en PVV – klem zitten tussen een onmogelijk bezuinigingspakket enerzijds waar hun halve achterban door wordt geraakt en anderzijds een dreigende verkiezingen die hen waarschijnlijk electoraal gaat decimeren.
Wilders vocht zich een plek tussen de gevestigde macht door zich als anti-establishment te presenteren. Hij keerde zich tegen het Haagse autisme, stom en doof tegelijkertijd. Het moest afgelopen zijn met de achterkamers waar burgers geen zicht en invloed op hebben. En zie nu: het enige dat Henk & Ingrid krijgen te zien, is een gespannen Wilders, babbelend en rokend op het bordes van het Catshuis. Zijn gestaalde organisatie begint scheuren te vertonen (Brinkman). Geert had er gisteren even geen zin meer in – zijn referendum voor de invoering van de gulden en uitblijvende bezuinigingen op ontwikkelingshulp stuitte op (misplaatst) zelfvertrouwen bij het CDA.
Die partij struikelde nog niet zo lang geleden bijna over de gedoogsteun van de PVV. De regeringspartij heeft weinig speelruimte in het Haagse achterhuis. Een groot deel van de achterban staat argwanend te wachten op wat er uit de besprekingen gaan komen. Elke toezegging aan Wilders doet hen pijn, herinnert hen aan het feit dat ze sowieso niet met de populist in zee wilden. Laat staan serieus mee onderhandelen. Laat staan afhankelijk van hem zijn. De partij, normaliter toch trouw aan eigen gelederen, heeft even niemand om trouw te zijn. Verhagen heeft beloofd niet meer terug te komen, een nieuwe lijsttrekker is er nog niet.
Alleen liberaal Rutte kan achterover leunen. Hij heeft eerder zijn achterban laten zien acute crises naar behoren op te lossen. Het vertrek van Wilders, het straatgevecht met Rita Verdonk (verdampt in de parlementaire geschiedenis) heeft de burger moed. Hij is door beide crises een expert in onderhandelen met gebrekkig leiderschap en aangeschoten wild. De verwachting is dat hij als winnaar uit de bus gaat komen. te meer omdat de meeste van de voorgestelde maatregelen zijn achterban niet of nauwelijks zullen raken. Zwaaien met de zij n portefeuille doet hij niet – hij zal wel de duimschroeven aandraaien. Zowel bij Wilders als Verhagen. Op zijn Brits, met een vriendelijke glimlach en een schouderklop. Op het bordes van het Haagse achterhuis. <<