Vijf redenen geeft Standard & Poor’s om 15 Europese staten op de creditwatch negative-lijst te zetten. En ze verraden een poging tot een technocratische coup.
- Tightening credit conditions across the eurozone;
- Markedly higher risk premiums on a growing number of eurozone sovereigns, including some that are currently rated ‘AAA’;
- Continuing disagreements among European policy makers on how to tackle the immediate market confidence crisis and, longer term, how to ensure greater economic, financial, and fiscal convergence among eurozone members;
- High levels of government and household indebtedness across a large area of the eurozone; and
- The rising risk of economic recession in the eurozone as a whole in 2012.Currently, we expect output to decline next year in countries such as Spain, Portugal and Greece, but we now assign a 40% probability of a fall in output for the eurozone as a whole.
De vraag luidt: is dit een politiek signaal voor de top aanstaande donderdag en vrijdag of oordeelt S&P’s hier over een structurele, economische problemen in de eurozone? Als S&P’s een oordeel velt over de economische condities binnen de eurozone, waarom krijgen de vijftien landen dan nog negentig dagen de tijd om weer van de creditwatch negative af te komen? Met andere woorden: waarom stelt de rating agncy de status dan niet direct bij van AAA naar AA+?
Een tweede argument om S&P’s te verdenken van een technocratische coup in plaats van een waardering van stand van zaken, is de verwoording van punt 3. Het eerste deel, ‘Continuing disagreements among European policy makers on how to tackle the immediate market confidence crisis’ is een terechte waarneming. Het tweede deel van de reden om 15 Eurostaten op de strafbank te zetten, is normatief: ‘… longer term, how to ensure greater economic, financial, and fiscal convergence among eurozone members’. Merkel en Sarkozy zijn er weliswaar druk mee bezig. Maar binnen de eurozone is zowel verdere eenwording (een fiscale en politieke unie) als verwijdering (uiteenvallen) een optie om de schuldencrisis het hoofd te bieden. S&P’s waardeert maar één strategie als juiste: een fiscale en financiële Verenigde Staten van Europa.
Daarmee is S&P’s een politiek vehikel met veel invloed op de markten en het beleid van soevereine staten. De vraag luidt hoe dat kan. Waarom hebben beleggers zoveel vertrouwen in één maat (AAA, AA+, etc.) van zeer complexe en interdependente economieën? Waarom vertrouwen ze de bureaus die en masse giftige hypotheken-portefeuilles in 2008 van een AAA-status voorzagen? De rating agency’s werpen een groot governance-vraagstuk op tafel. Hun oordelen hebben verregaande politieke consequenties gehad in Griekenland, Italië en Spanje. Hun invloed op de vorming van regeringen en hun politieke besluitvorming (austerity) is ongekend. Misschien ten goede, maar het blijft dwang van buiten af, zonder democratische legitimiteit. Naast militaire coups zijn er blijkbaar ook technocratische coups – ingegeven door rating agencies die onder druk van een downgrading regering uit het zadel wippen. En in het midden van alle financiële turbulentie laten we het gebeuren. We hebben er nog geen antwoord op. Ik ook niet. <<