Van alle reacties op mijn Sargasso-stuk over Tofik Dibi trof mij één het diepst. Naast de gebruikelijke ‘Dit is een kut-stuk’ zonder inhoudelijke argumentatie en de, op zich, hilarische ad hominems, heeft de meerderheid wel degelijk nagedacht voor ze hun vingers in accuzuur doopten. Waarvoor mijn grote dank – het is immers het doel van deze blog: verlichten en verleggen. Eén reactie verdient een uitgebreide réposte, namelijk die van ‘Herman’ (2 november 2011 02:58). Ik haal de essentie van zijn reactie er even uit:
In het geval van de zwarte leerlingen van Little Rock en in het geval van Mauro hebben er een aantal jongeren een opoffering moeten maken in een strijd voor het grotere geheel. Dat is soms pijnlijk, maar noodzakelijk om een status quo te doorbreken. De vraag is natuurlijk altijd hoe ver die opoffering mag gaan. Sommige dingen moet je niet tegen elke prijs willen. Echter, in het geval van Mauro is zoals al meer mensen boven mij hebben opgemerkt niet zo’n grote prijs betaald.
De publiciteit heeft volgens Herman bewustzijn gecreëerd – en dat is de eerste stap voor verandering. Hij denkt dat ik de gesegregreerde situatie in Amerika liever in stand had gehouden, nu ik het niet eens blijk te zijn met wat ik hierbij zijn ‘offerpolitiek’ doop. Herman omschrijft het minder kernachtig, maar niet minder afschrikwekkend: ‘Want het alternatief, dat iemand een kleine opoffering maakt voor iets wat boven zijn eigen kleine individu uitgaat, is blijkbaar voor hem veel erger.’
Ja en nee.
En dat maakt de kwestie ook zo vreselijk complex. Ik ben niet voor gesegregeerde scholen. Ik ben evenmin voor het uitzetten van Mauro. Echt, van mij mag hij blijven. Ik heb in mijn stuk, waarin ik provoceer door Dibi te vragen af te treden, willen duidelijk maken dat er een reden in om in Den Haag niet over individuele zaken te praten. Omdat je mensen dan ondergeschikt maakt aan een doel, procedure of regel of, zoals in Den Haag, aan politieke strategie. En daarin schoot Dibi in mij ogen te ver door. (Overigens heb ik moeite met accepteren dat dit de usance in Den Haag is. Feit dat het usance is, is voor mij reden me daar af en toe vreselijk over op te winden.) Ik denk dat we zorgvuldiger met mensen moeten omgaan.
Jongeren opofferen in de strijd voor een groter geheel, Herman, klinkt in mijn ogen angstwekkend en extreem. Mijn inziens (in mijn mens- en wereldbeeld) is er geen ‘groter geheel’ dan Mauro. Er is geen strijd die zijn ‘offer’ kan rechtvaardigen. Buiten het feit dat een strijd om een groter geheel altijd pijnlijk is, is die niet per definitie noodzakelijk. Sterker: die noodzakelijkheid ligt niet altijd gelegen in het doorbreken van’de’ status quo – als die al bestaat. Als er al een definitie van ‘de’ status quo is, dan is die onderdeel van het politieke debat. Er is geen code, uitgehakt in graniet, waartegen wij ons kunnen richten. Jouw status quo hoeft voor mij niet noodzakelijkerwijs te veranderen – en vice versa.
Los nog van een paar andere vragen: wie bepaalt wat noodzakelijk is? Wie bepaalt de proportionaliteit van het offer (is één Mauro, twee of n-Mauro voldoende)? Wie bepaalt dat offeren de enige strategie van een doorbroken status quo is? We bevinden ons in een complex krachtenveld dat voor Herman overzichtelijk is, maar voor mij als zeer willekeurig overkomt. Dat kunnen we eenvoudig voorkomen door van het ‘offer’ af te zien. Door te voorkomen dat over de rug van Mauro politiek wordt bedreven, door hem dus niet op het podium te hijsen, overgeleverd aan de irrationele krachten van de (parlementaire) politiek. Door, en dat is de parallel met de Little Rock Nine, niet het principe of een strategie, maar de kinderen voorop te plaatsen. Tofik Dibi verried in die ene zin – ‘Het was onze strategie om te komen tot een verblijfsvergunning voor Mauro. Dat is niet gelukt. We hebben gegokt maar helaas verloren’ – dat niet te hebben gedaan. Vandaar: opstappen! <<
Hier de gehele reactie van ‘Herman’ (gekopieerd van Sargasso, 04 november 11:58 uur):
In het geval van de zwarte leerlingen van Little Rock en in het geval van Mauro hebben er een aantal jongeren een opoffering moeten maken in een strijd voor het grotere geheel. Dat is soms pijnlijk, maar noodzakelijk om een status quo te doorbreken. De vraag is natuurlijk altijd hoe ver die opoffering mag gaan. Sommige dingen moet je niet tegen elke prijs willen. Echter, in het geval van Mauro is zoals al meer mensen boven mij hebben opgemerkt niet zo’n grote prijs betaald. Nu gaat Mauro als bekend geval terug naar Angola, anders was ie met stille trom vertrokken. Echter, nu er publiciteit is gegenereerd, is er bewustwording ontstaan rond de behandeling van minderjarige asielzoekers. Bewustzijn is altijd wel de eerste stap die gezet moet worden voor verandering.
Als het aan de auteur van dit stuk had gelegen waren de scholen in het zuiden van de VS nog steeds gesegregeerd en bleven we in Nederland mensen uitzetten zonder dat iemand het lot van deze mensen kende. Want het alternatief, dat iemand een kleine opoffering maakt voor iets wat boven zijn eigen kleine individu uitgaat is blijkbaar voor hem veel erger.