De affaire-Peters heeft het begin van een wending gekregen waar ik precies een week geleden al op hamerde: het gaat niet om de oud-diplomate alleen, het gaat om de relaties die zij is aangegaan met haar minnaar en het functioneren van het apparaat in Kabul.
Als we alleen inzoomen op de vlinders in Peters buik (zijzelf schrijft, hoe romantisch, over de ‘duizenden gedachten in mijn hoofd’) en daar naakt de subsidie van 38.000 euro aan koppelen, doen we de werkelijkheid geweld aan en missen we de helft van het verhaal. Ambtenaren functioneren niet in een isolement, maar in een organisatie en die organisatie is opgetuigd om beleid uit te voeren zonder al te veel interferentie van gevoelens. Dat is immers de rationaliteit van bureaucratie. Dus als Mariko Peters fout had gezeten, was mijn stelling vorige week, dan ook de interne organisatie van de ambassade in de Afghaanse hoofdstad.Recente berichten in diverse media pleit dat apparaat m.i. vrij.
Vandaag beweert een anonieme bron in de Volkskrant dat de ambassadeur eerder dan 2006 (namelijk in 2005) op de hoogte was dat Mariko Peters relateerde met de subsidieaanvrager, maar dat bewust onder de mat heeft geveegd. Nu is er een aantal scenario’s denkbaar waarbij het apparaat in Kabul steeds een kritische beslissing heeft moeten nemen. Verliefdheid en subsidies gaan namelijk niet samen. Probleem is echter wanneer iemand verliefd is en wanneer dat gegeven haar functioneren (nadelig) beïnvloed. Steeds moest het apparaat een kritische beslissing nemen. De vraag is nu: welke en hoe is dat gegaan?
Het kan zijn dat Peters zelf heeft gemeld verliefd te zijn geweest en de schijn van belangenverstrengeling wilde tegengaan. Dat is tenminste de lezing van Elsevier. Dat heeft zij volgens het weekblad te laat gedaan. In 2006, terwijl zij al in 2005 veelvuldig contact had met haar minnaar/subsidieaanvrager. Dat wist de anonieme bron, meldt de Volkskrant vandaag. Wat heeft die bron in 2005/2006 eigenlijk zelf gezegd? heeft hij/zij de zaak aanhanging gemaakt of heeft hij/zij gewacht op een belletje van de Volkskrant-redactie? Conclusie van deze lezing: het apparaat heeft te laat gehandeld.
Het kan ook zijn dat de ambassadeur op de hoogte was van de geruchten, maar zorgvuldig wilde handelen. Een gerucht alleen is te mager om iemand van haar dossier te halen, om een ‘functiescheiding’ aan te brengen. Dat Peters minnaar ‘kind aan huis was’ is voor een landgenoot in een gevaarlijke stad als Kabul met banden in de samenleving (ontwikkelingssamenwerking) niet zo vreemd. Hij is van waarde voor de informatiepositie van de ambassade. Dat hij bij diplomaten op een stretcher crasht lijkt mij geen directe aanleiding om een collega diplomate van een dossier te halen.
Het kan zijn dat de ambassadeur na aanhoudende geruchten Peters heeft aangesproken op haar relatie met haar minnaar en de mogelijke consequenties voor haar functioneren. Dat de ambassadeur heeft ingegrepen du moment hij voldoende aanwijzingen had dat er wat aan de hand was wat mogelijke belangenverstrengeling zou kunnen zijn. Kortom: er zijn meerdere scenario’s denkbaar. Scenario’s die mijn inziens nog onvoldoende zijn getoetst. In die scenario’s speelt het functioneren van de bureaucratie in Kabul een belangrijker rol dan de vlinders in Peters buik. Gevolg: de affaire-Peters krijgt zo het hijgerige karakter van een klopjacht. Da’s zonde – er ligt volgens mij een veel rijker en beter verhaal voor het oprapen. <<