Gezocht: oude boekjes over weerbaarheid en zelfverdediging. Oud is in deze alles van voor de Tweede Wereldoorlog. Voor het stillen van een nieuwe verzamelwoede.
‘Wanneer een grof iemand in den trein zijne voeten naast mij op de bank neervlijt of, zit hij naast mij, op den bank over ons, dan – c’est plus fort que moi – scheur ik een blad uit het tijdschrift, waarin ik lees, breng het naar de voeten en verzoek den eigenaar zijne schoenen daarop te zetten, opdat niet een latere reiziger zijne kleeren bevuilen zal. Blijft de sukkel mij verbluft aanstaren, dan til ik zijne loopstokjes op en schuif mijn papiertje er onder.’
Zo begint P.M.C. Toepoel zijn Weerbaar – Handleiding voor zelfverdediging uit 1935. Het boekje is wat de titel zegt: een handleiding zelfverdediging, met ruim dertig afbeeldingen, uitgegeven bij Kosmos Amsterdam, gebonden. Ik kocht het voor acht euro in Leiden en het was ooit van W.P. Koning, woonachtig aan de Kamerlingh Onnesweg 437 in Hilversum. Als ik zo’n boekje in mijn handen heb, gaat mijn hart sneller kloppen. Niets liever zoek ik de vorige eigenaar om hem (of haar) te vragen waarom hij (of zij) het boekje ooit heeft aangeschaft (of gekregen). En heeft hij, na bestudering, in de trein ook den loopstokjes van sukkel opgelicht om er bladzijden van zijn tijdschrift onder te leggen?
Voor ik het weet is er een nieuwe verzameling ontstaan – een subklasse in mijn overvolle boekenkast: vieze boekjes over zelfverdediging en weerbaarheid van voor de Tweede Wereldoorlog. Of iets later. Als ze maar stinken. Met weinig foto’s en veel tekst. Half aangevreten, met zwart-wit-foto’s. En dat kan een aardige verzameling worden. Toepoel maakt melding van een handleiding door Nicolaes Petter (geschreven door zijn leerling Robbert Cors), verschenen in 1674, uitgegeven door Johannes Janssonius van Waesberge (Amsterdam), voorzien van 71 kopergravures van Romeyn de Hooge: Klare Onderrichte der Voortreffelijke Worstel-Konst.
En hoe mooi kan internet zijn: het boek is integraal op internet te vinden. De gravures zijn fantastisch. Helder (helderder dan de tekst in ieder geval – want in oud-Nederlands). Zo zie ik op onderstaande afbeelding volgens mij de tweede beenworp (de-ashi-barai). In het boek zijn verder aanvallen op hoofd, middel of met een mes beschreven en verbeeld. De mesaanvallen (niet nadoen, want levensgevaarlijk) zijn prachtig beschreven en erg mooi gekopergravuurd. De jacht is geopend. Ik zou graag een exemplaar willen inzien. Aanschaffen kost me waarschijnlijk een leuke middenklasser en zover gaat de liefde niet.
