Elke week een column voor het juristenblog Publiekrecht & Politiek. Deze week over het televisieprogramma De Rechtbank.
De hoofdpersoon in deze aflevering van De Rechtbank, de 19-jarige M., heeft met twee anderen ingebroken en een laptop meegenomen. Daarop de eerste foto’s van de zeer jonge dochter des huizes. Die zijn dus kwijt. De rechter dringt bij M. erop aan om goed te beseffen wat dat voor zijn slachtoffers betekent. ‘Als ik dat geweten had, had ik ’em niet meegenomen’, reageert de jongen hardop. Maar in het hele dialoogje geen spoortje van spijt.
De rechters hebben weinig oren voor zijn antwoorden, lijkt het. De Officier van Justitie al helemaal niet . Er is M. veel intensieve hulp geboden. Maar de professionals hebben zich volledig laten verrassen door dit strafbare feit. Hun inspanningen boden geen soelaas. Daarom: gevangenisstraf! Nee, verweert de advocaat, juist de falende hulpverlening is debet aan de situatie waarin M. nu zit. Hoe kunnen zoveel professionals niet weten dat deze jongen drie joints per dag wegtikt? Moet hij voor hun falen worden gestraft? Ook dat verweer maakt weinig indruk. M. krijgt 10 maanden cel, waarvan 2 voorwaardelijk plus 166 uur dienstverlening.
De Rechtbank is een ruwe soap. De beelden zijn echt. De voice over legt wat gezegd is eenvoudig uit. Verdachten gaan soms verscholen achter een vertroebeling in de lens – dat vanwege hun privacy Maar hun stem is niet verdraaid, hun verhaal zonder regie verteld. De serie is een fly on the wall – we kijken met de camera direct mee. Dat maakt het programma niet bijster spannend maar geeft mijn inziens een heel aardige kijk in de juridische gang van zaken. En naast het spectaculaire strafrecht, komt ook handelsrecht (heeft compagnon van garage nu wel of niet voor een auto betaald) en kantonrecht (mag verloskundige met bevallende vrouw op de achterbank 30 kilometer te hard rijden) aan bod.
Smullen dus. Zeker met een jurist naast me op de bank. Zoals bij de zaak tussen twee voormalige zakenpartners. De ene daagt de ander vanwege een niet betaalde auto. Die zou de ex-compagnon op afschrijving aan zijn vrouw hebben gegeven. Beide heren zijn al uitelkaar. En net als we ze voor de rechter treffen, haalt de advocaat een juridische truc uit – zo komt het op mij over tenminste. Zonder toestemming van de aandeelhouders mag de rechtzaak helemaal niet worden aangespannen!, roept de advocaat triomfantelijk. De rechter is not amused: waarom weet zij niets van deze aandeelhouderseis? Ze trekt zich er ook niets van aan. ‘U merkt in mijn vonnis wel wat ik er van vindt!’ Mijn eega gniffelt: ‘Kansloze missie …’ Heerlijke televisie. Vooral met een jurist onder de kerstboom. Ik heb de DVD al besteld. Voor de uitspraak in deze: kijk zelf even. De Rechtbank, dinsdag Nederland 1, 22.00 uur (EO)<<