Communicado’s begrijpen ons niet en wij snappen niks van communicatie. Dat is de werkelijkheid waarin bedrijfsjournalisten opereren. Maar waarom toch altijd die clash?
De communicado belt opgewonden dat mijn stukje ‘zo echt niet kan’. Uit ervaring weet ik dat er een paar zinnen, soms zelfs maar een paar woorden, in het verkeerde keelgat zijn geschoten. Heel soms is er echt wat aan de hand. Niet zelden duurt het even voordat we weliswaar een overeenkomst hebben bereikt. Maar echt bevredigend is die nooit. Hoe kan dat toch, dat we allebei hetzelfde stuk voor ons hebben liggen en er zo verschillend op reageren? Is hij nu zo dom of ben ik nou zo slim? De variabele ‘informatie’ is toch constant – we zitten allebei met hetzelfde stuk voor onze neus.
Afgelopen week gaf een communicado die ik sprak een belangrijke clou in deze: hij was niet gelukkig met het ‘beeld’ dat door het stuk werd opgeroepen. Het ‘beeld’ – dacht ik plots. Dat is het! De informatie is weliswaar hetzelfde, maar onze achtergrond verschilt; we werken niet vanuit dezelfde ‘cultuur’. Daardoor ontstaat op basis van het artikel dat ik schreef een ander beeld bij hem dan bij mij. Modellengek als ik ben, construeerde ik meteen een trilemma van bedrijfsjournalisten.
Je kan een beeld of betekenis niet los zien van de informatie waaruit het voortkomt en de cultuur waaruit die informatie wordt beoordeeld. De cultuur is niet los te zien van de informatie die ze voortbrengt en de betekenis die daaraan wordt gegeven. En de informatie is niets zonder een cultureel kader waarbinnen men het plaatst en het beeld dat daar vervolgens uit voortkomt. Ziedaar het trilemma van de (bedrijfs)journalist.
In het contact met de ‘ander’ moet ik dus altijd met drie variabelen rekening houden: cultuur, informatie en betekenis. Ze zijn niet los van elkaar te zien, er is geen isolement van één van deze drie mogelijk zonder het risico te lopen in ‘conflict’ met elkaar te raken. Kan -hoeft niet. Ik ga er de komende tijd eens mee experimenteren. Ik ben nog niet helemaal uit de onderlinge verhouding van informatie (misschien beter: communicatie?), cultuur en beeld/betekenis. <<