Tussen voorgerecht (carpaccio) en toetje (wentelteefjes van Fries suikerbrood) construeerden we (vier politicologen – Leidse School) twee plausibele en één journalistiek scenario in casus Balkenende en de EU.
Eerlijk is eerlijk – het eerste scenario is van een vijfde politicoloog en CDA-ingewijde, huisgenoot van onze pedel cq, ouderejaars die zelf niet bij het diner aanwezig was. Tweede nuancering: volgens de pedel (ook Hollandse biefstuk trouwens en Crepe Suisse toe) stond één gegeven altijd vast in alle politieke voorspellingen en scenario’s die de CDA-angehaute schetste: De PvdA verloor altijd. Nu is dat laatste niet meer zo heel ingewikkeld – toch prikkelde de voorspelling mij. Temeer omdat die paste in het beeld dat ik (PvdA) dan weer van CDA’ers heb: volstrekt onbetrouwbare opportunisten. Want dat is dan weer een constante in mijn scenariodenken.
Genoeg gelul: het eerste scenario is als volgt. Nog deze week wordt bekend dat Balkenende naar Europa gaat. Tien seconde na zijn vertrek, als de verbazing nog niet is neergedaald, trekt fractievoorzitter Pieter van Geel en plein public (bij de publieke omroep) de stekker uit dit kabinet. Want dat is de eis van de oppositie en dat is, impliciet, de wens van PvdA en CU die Balkenende niet willen laten gaan. Gaat hij toch, dan is sprake van een vertrouwensbreuk binnen de coalitie die gezamenlijk verder regeren onmogelijk maakt. Volgens ingewijden (dit op het hoogste ambtelijke niveau – echt waar) is het vandaag ‘niet gezellig in de Trevezaal‘, waar, oh noodlot, Wouter Bos de ministerraad voorzit. Balkenende is namelijk al in Europa.
De hele kwestie kost Balkenende natuurlijk gezag. En veel meer heeft een minister van Algemene Zaken niet. Hij zegt geen keihard nee omdat hij blijkbaar in de race wil blijven. Hij zegt geen keihard ja, want dan kan hij echt inpakken. Die twijfel is funest – er moet dus snel een doorbraak komen. Die snelheid is afhankelijk van twee factoren: hoe snel organiseert Europa Juncker en Blair via een zijdeur van het toneel? Daarop hebben we in Nederland niet heel veel invloed. Dat is afwachten.
Ten tweede: hoe belangrijk vindt het CDA de zogenoemde ‘doorschuifvariant’: Balkenende naar Europa, Verhage naar AZ, Jack de Vries naar Buitenlandse Zaken, het kabinet blijft in tact? Dat was, tussen hoofdgerecht en toetje namelijk ons tweede scenario. In dat geval moet Verhage wel snel MP worden, want hij moet volgende week met Hare Majesteit naar Mexcio. Om nu in Mexico premier te worden … verre van ideaal. Tenzij Verhage last heeft van zijn rug en niet gaat – wat een indicatie zou kunnen zijn dat het CDA de doorschuifvariant serieus neemt. Anders wordt Verhage ‘geroepen’ voor diens reis en niet daarna. Dit weekend dus al. Jack de Vries – pak je koffers maar vast.
Ik kwam nog met een derde scenario – bij de koffie. Waarom gaat de PvdA niet akkoord met het vertrek van Balkenende, in ruil voor het premierschap!? Het kabinet blijft zitten, CU en PvdA hebben namelijk geen enkele baat bij verkiezingen. De sociaal-demcoraten halen dan in 2011 de premiesbonus op en kunnen zo hun verlies minimaliseren. De MP is gewoon een minister die kan worden vervangen. Toch? Mijn disgenoten keken mij vertwijfeld aan. Ik was in hun ogen nu net iets te veel journalist. Jammer, maar dit scenario werd niet verder uitgediept. Waar moeten we op letten? Pieter van Geel stapt op cameraman van de NOS af. Jack de Vries twittert over het inpakken van zijn koffers en Verhage over pijn in zijn rug. Ik zit er bovenop. <<